Prostaatbiopsie, 8 vragen over pijn, risico’s en betrouwbaarheid

Een prostaatbiopsie is het prikken van stukjes weefsel uit de prostaat voor onderzoek op prostaatkanker. Een biopsie van de prostaat is hetzelfde als: een biopt uit de prostaat nemen, een prostaat weefselprik of ‘hapjes uit de prostaat nemen’. In Nederland wordt niet overal op dezelfde manier biopten genomen. We hebben de 8 meest gestelde vragen op een rij gezet.

De vragen zijn beantwoord door Jos Immerzeel, MRI Fusie biopsie specialist bij Andros Clinics. Een ’traditionele’ oftewel standaard biopsie wordt via de darm geprikt en er wordt willekeurig geprikt. Bij Andros prikken we via de huid en gericht met onze MRI Fusie biopsie.

1. Hoe gaat een standaard prostaatbiopsie?
2. Waarom is MRI Fusie Biopsie nauwkeuriger en veiliger?
3. Welke complicaties, bijwerkingen en risico’s zijn er?
4. Is biopsie prostaat pijnlijk? Welke verdoving krijg ik?
5. Een biopsie onder narcose, kan dat?
6. Heb ik pijn na een prostaatbiopsie?
7. Kan ik een biopsie voorkomen? Is er een alternatief?
8. Hoe betrouwbaar is een biopsie?

Hoe gaat een standaard prostaat biopsie? Wat is een TRUS biopsie?

Vroeger kregen mannen altijd een TRUS biopsie. TRUS is Trans Rectale UltraSound. Trans rectaal betekent via de darm en ultrasound betekent met de echo. Tegenwoordig is het mogelijk om preciezer en veiliger te biopteren. Andros is daarin een voorloper.

Standaard biopsie: via darm en willekeurig prikken

De meeste ziekenhuizen nemen een prostaatbiopsie transrectaal af. Rectaal wil zeggen dat er via de anus en de endeldarm in de prostaat wordt geprikt. Ook prikken ze een zogenoemde ‘blinde biopsie’. Bij een ‘blinde biopsie’ wordt er willekeurig geprikt in de prostaat met hulp van een echo beelden. Deze ‘blinde’ biopsie via de anus heet een transrectale TRUS biopsie.

Waarom is MRI Fusie Biopsie nauwkeuriger en veiliger?

Bij Andros gaat de biopsie anders: het is altijd een MRI Fusie biopsie. Voor de biopsie krijgt u een MRI. Vaak blijkt uit de MRI dat een biopsie niet nodig is.

Is er wel een biopsie nodig? Dan prikken we met ‘gefuseerde MRI beelden’ gericht in verdachte plekken. En we prikken via de huid dus antibiotica zijn niet nodig. Daarom is een MRI Fusie biopsie nauwkeuriger en veiliger.

Bij Andros altijd via huid en gericht

Als u bij Andros een biopsie krijgt, is het altijd een MRI Fusie biopsie die wordt geprikt via de huid, dus nooit de standaard biopsie.

In veel ziekenhuizen wordt de MRI Fusie biopsie én de standaard biopsie aangeboden. Vaak is daar voor de MRI Fusie biopsie een langere wachttijd dan voor de standaard biopsie. Ook prikken ze bij een Fusie biopsie soms wél via de anus.

Welke prostaatbiopsie complicaties en bijwerkingen zijn er? Hoe groot is het risico?

Het risico op complicaties en bijwerkingen is afhankelijk van de manier van biopteren. Onze MRI Fusie Biopsie is het veiligst, een traditionele biopsie via de darm heeft een veel hoger riscio.

De meest voorkomende complicatie bij een traditionele prostaatbiopsie is een infectie, en soms een zelfs bloedvergiftiging (sepsis). Bij een MRI Fusie biopsie via de huid is het risico op infectie zo klein dat er zelfs geen preventieve antibiotica gebruikt hoeven te worden.

Standaard biopsie: risico op infectie bij biopsie via anus is 6 a 7%

Bij het prikken via de anus is infectie een complicatie die regelmatig voorkomt en ingrijpende gevolgen kan hebben.

Traditioneel neemt de uroloog bij een prostaatbiopsie via de anus en endeldarm met een naald meestal 8 tot 12 stukjes prostaatweefsel af. Door het prikken via de darm kunnen darmbacteriën via de naald in de prostaat terecht komen. Om de kans op een ontsteking zo klein mogelijk te maken, krijgen patiënten preventief een antibioticakuur. Ondanks deze antibiotica kan toch een infectie ontstaan.

Toch infectie bij grofweg bij 1 op de 15 mannen bij prikken via darm

Ondanks de preventieve antibiotica krijgt 6 tot 7% van de mannen toch een infectie. Dat is bij grofweg bij 1 op de 15 mannen. Bij een deel daarvan is ziekenhuisopname noodzakelijk. Circa 1 op de 150 mannen krijgt een sepsis, een mogelijke levensbedreigende bloedvergiftiging door de verspreiding van bacteriën in het bloed.

Risico steeds groter door antibiotica resistente bacteriën

Deze infecties zijn ondanks het gebruik van preventieve antibiotica een groeiend probleem. In 2000 kreeg circa 1% van de mannen een infectie na de biopsie. Inmiddels is dat dus 6 tot 7%. De oorzaak van deze stijging is dat er steeds meer antibiotica resistente bacteriën in de endeldarm voorkomen.

Biopsie bij Andros: geen infectie want we prikken via huid

Bij Andros biopteren we altijd via de huid achter de balzak: het perineum. Dat heet transperineaal biopteren. Bij prikken via de huid is het risico op een infectie nihil. Er worden immers geen bacteriën met de naald vanuit de darm in de prostaat gebracht. En de huid desinfecteren we vooraf met alcohol.

Bij Andros is geen preventieve antibiotica nodig

De kans op infectie is zó klein dat preventieve antibiotica niet nodig zijn. Dit blijkt ook na bijna 3.500 biopsieën bij Andros. Zeer sporadisch is er een ontsteking opgetreden, bij minder dan 0,3%, die vervolgens effectief met antibiotica worden behandeld.

Is biopsie prostaat pijnlijk? Welke verdoving wordt gegeven?

Hoe pijnlijk een prostaat biopsie is, is afhankelijk van de manier van biopteren en hoe er verdoofd wordt. De mate waarin mannen pijn ervaren tijdens het biopteren verschilt per methode.

Standaard biopsie soms verdoofd

Bij de rectale biopsie in het ziekenhuis wordt soms een lokale verdoving gegeven waarbij de endeldarm of het kapsel rondom de prostaat wordt verdoofd.

Biopsie bij Andros minder pijnlijk: altijd verdoofd en via huid

Bij Andros wordt bij de biopsie zowel het prostaatkapsel als de huid lokaal verdoofd. Als na een uur deze verdoving is uitgewerkt is er vrijwel geen napijn meer.

Is een MRI Fusie biopsie prostaat pijnlijk? Specialist Jos Immerzeel legt uit. ‘We vroegen de eerste 1000 mannen naar hun ervaringen en om de pijn een score te geven. Daaruit bleek dat mannen weinig pijn hadden. Soms ervaren mannen enkele seconden pijn of een branderig gevoel tijdens het inspuiten van de verdoving. Mannen gaven aan dat zij nauwelijks pijn hadden tijdens de MRI Fusie biopsie zelf. Soms hebben mannen eerder al ergens anders een rectale biopsie ondergaan. Zij vertellen mij dat ze de rectale biopsie meestal veel onaangenamer en pijnlijker vonden dan de MRI Fusie biopsie die ze bij Andros kregen.’

Een biopsie onder narcose, kan dat?

Standaard biopsie

Zelden wordt een prostaatbiopsie onder narcose afgenomen Het is dus niet gebruikelijk maar er zijn ziekenhuizen die een biopsie afnemen onder algehele narcose of met een ruggenprik. Daarvoor is een dag opname nodig en het zorgt voor hogere zorgkosten.

Biopsie bij Andros

Bij Andros wordt de biopsie nooit onder narcose verricht. We gebruiken een lokale verdoving. De biopsie wordt poliklinisch verricht, anders gezegd: mannen lopen naar binnen en even later weer naar buiten want ze kunnen snel weer naar huis na dit prostaatonderzoek. Een narcose of ruggenprik is bij Andros dus niet nodig.

Heb ik pijn na een prostaatbiopsie?

Ook de pijn na de prostaatbiopsie verschilt per methode.

Standaard biopsie: meer kans op last van darm en meer kans op infectie

Na een rectale biopsie, via endeldarm, kan het slijmvlies in de endeldarm geïrriteerd raken en enige tijd gevoelig zijn. Daarbij kunt u bloed bij de ontlasting hebben. Mocht er een infectie ontstaan dan brengt dat uiteraard ook pijn met zich mee.

Biopsie bij Andros gaat via huid

Bij Andros prikken we via de huid waardoor we deze darmklachten niet ontstaan.

Regelmatig bij beiden biopsie methoden: bloed in urine of sperma en beurs gevoel

Zowel na de biopsie via de huid als via de anus is het normaal dat u na de biopsie wat bloed verliest bij de urine. Ook bij het sperma kunnen mannen de eerste tijd, en soms wel enkele weken, wat bloed of bruine verkleuring zien. Het bloedverlies kan geen kwaad en hoeft niet behandeld te worden. Ook kunt u bij beide methoden soms een ietwat beurs gevoel hebben tijdens het zitten.

Kan ik een prostaatbiopsie voorkomen?

Ja, met de bij Andros toegepaste prostaatkanker precisiediagnostiek kunnen we een biopsie voorkomen bij ongeveer de helft van de mannen. Met een 3 Tesla MRI kijken we eerst of er daadwerkelijk verdachte plekken in de prostaat zijn. Lees kan je een prostaatbiopsie voorkomen?

Hoe betrouwbaar is een biopsie?

De betrouwbaarheid van de biopsie uitslag is afhankelijk van de methode van biopteren. Een MRI Fusie Biopsie bij Andros is betrouwbaarder dan een traditionele biopsie.

Standaard biopsie: kans op ‘misprikken’

In het ziekenhuis werd meestal een transrectale biopsie uitgevoerd: met een naald worden willekeurig 8 tot 12 stukjes prostaat geprikt via de endeldarm voor weefselonderzoek. Een ‘blinde’ biopsie geeft nog geen volledige zekerheid. Met de naald kan immers naast de tumor geprikt zijn. Er kan vanuit gegaan worden dat bij deze traditionele biopsie grofweg 30% van de kankers wordt gemist. Tegenwoordig dient er eerst een MRI te worden gemaakt, maar niet alle MRI’s zijn van hoge kwaliteit en de biopsie daarna wordt niet altijd met dezelfde goede kwaliteit fusietechniek genomen.

Biopsie bij Andros: gericht prikken in verdacht weefsel

Bij Andros biopteren we nauwkeuriger waardoor de uitslag betrouwbaarder is. We voeren nooit een ‘blinde biopsie’ uit. In het Andros Centrum voor Prostaatkanker Precisiediagnostiek onderzoeken we u met een betrouwbaardere en veiligere methode: een transperineale MRI Fusie biopsie. U krijgt altijd eerst een 3 Tesla MRI voor de biopsie. Als we op deze MRI verdachte plekken zien, adviseren we een biopsie.

Bij Andros is dat een MRI Fusie biopsie waarbij we met geavanceerde MRI-Echo-fusie technologie gericht in verdacht plekken prikken. MRI beelden worden bij het biopteren over de ‘live’ echobeelden van de prostaat geprojecteerd (gefuseerd).

Met deze ‘live-fusie’ biopteren we gericht. Tijdens het biopteren gebruiken we de eerder gemaakte MRI-beelden. Deze MRI-beelden projecteren we, met geavanceerde apparatuur en software, tijdens de biopsie op de bewegende live-echobeelden van de prostaat. Zo prikken we gericht en precies in de verdachte plekken in de prostaat.

Hoe verder na een biopsie?

Na een biopsie wordt het afgenomen weefsel in het laboratorium microscopisch onderzocht door de patholoog anatoom. Op basis hiervan wordt de Gleason score vastgesteld. De uitslag van de biopsie krijgt u van de uroloog. Hij bespreekt mogelijke vervolgstappen met u.

Vaak is ‘afwachten en onder controle blijven‘ een goede optie. Dat heet active surveillance. Andros is met haar precisiediagnostiek gespecialiseerd in active surveillance. We hebben veel ervaring met het begeleiden van deze mannen. Bij Andros werken zeer ervaren urologen die veel tijd nemen voor uitleg en overleg.

Lees verder over prostaatkanker bij Andros

Lees verder over transperineale MRI Fusie biopsie