Gevaar van St Janskruid, grapefruitsap en pompelmoes

In het dagelijks leven nemen mensen nogal eens drankjes die ons gestel zouden kunnen verbeteren onder het motto “baat het niet, ‘t schaadt ook niet”. Onschuldige drankjes of fruitproducten die als een opkikkertje worden ingenomen. U kunt daarbij denken aan voedingsstoffen als grapefruit, pompelmoes, maar ook St Janskruid en valeriaan. Toch zijn deze drankjes en voedingsstoffen niet zo onschuldig en niet zonder bijwerkingen met name bij mensen die al bepaalde geneesmiddelen gebruiken.

Hoe dat zit is niet zo eenvoudig te begrijpen maar probeer ik hieronder uit te leggen. Daarvoor moet je je wat verdiepen in een bepaald enzym dat veel in het lichaam voorkomt, een enzym dat bij vele afbraak processen van geneesmiddelen is betrokken: het enzym Cytochroom P450 3A4 (afgekort CYP3A4).

Het Cytochroom P450 3A4 (afgekort CYP3A4) is een lid van de cytochroom450 enzymgroep. Het is het belangrijkste enzym dat betrokken is bij de omzetting van geneesmiddelen en gifstoffen tot onwerkzame producten die door het lichaam weer kunnen worden uitgescheiden. De lever bevat het meeste van dit enzym.

Nu zijn er stoffen die dit enzym versterken en stoffen die dit enzym afremmen en dat heeft consequenties.

Voorbeelden van CYP3A4 – versterkers:
-carbamazepine, een middel tegen epilepsie
-St Janskruid
-Gember
-Knoflook
-Drop, zoethout
-Rifampicine, een antibioticum

Deze stoffen versterken dus de werking van het enzym CYP3A4 met als gevolg een verhoogde /versnelde afbraak van bijvoorbeeld viagra (= sildenafil) en atorvastatine.
Maar ook testosteronmedicatie kan door deze zgn. onschuldige stoffen en voedingssupplementen versneld worden afgebroken, waardoor de spiegel van Testosteron in het bloed lager wordt en minder effect optreedt dan was bedoeld.

Voorbeelden van CYP3A4 -remmers:
-enkele antibiotica
-grapefruitsap
-pompelmoes.
-valeriaan, een middel bedoeld voor rust
-Ginseng, een middel bedoeld voor meer energie
-vele antibiotica
-verapamil, een middel bij angina pectoris (pijn op de borst)

Omdat deze stoffen het CYP3A4 remmen, wordt de afbraak van bijv. viagra (=sildenafil ) geremd en treedt er dus een hogere spiegel op in het bloed en mogelijk meer effect bij een lagere concentratie van het product bij inname. Ook de spiegel van atorvastatine, een middel om het cholesterol te verlagen, stijgt bij gebruik van grapefruitsap, hetgeen kan leiden tot meer bijwerkingen en/of een verdere verlaging van het cholesterol. Daarnaast wordt de toegediende testosteronmedicatie minder snel afgebroken waardoor er een hogere spiegel optreedt dan verwacht en mogelijk ook een betere werking en /of meer bijwerkingen afhankelijk van de spiegel van het testosteron in het bloed.

In de praktijk raad ik mannen dus af om St. Janskruid, gember, knoflook en drop te gebruiken, indien tevens viagra of testosteron wordt voorgeschreven omdat deze “supplementen” de spiegel van viagra respectievelijk Testosteron in het bloed kunnen doen dalen.

Lit: Thomas Effert: Molekulare Pharmakologie und Toxikologie: Biologische Grundlagen von Arzneimitteln und Giften. Springer,Berlin 2006