Feit of fictie: ‘laag vetpercentage leidt tot hormonale schommelingen’

Wekenlang zien we de ranke dunne lichamen van de wielrenners ploeteren door de Franse bergen. De mannen hebben stuk voor stuk weinig lichaamsvet. Bij oud-wielrenner Stef Clement leidde dat tot hormoonschommelingen en sombere stemmingen. In zijn boek Anders schrijft hij over zijn leven als wielrenner. Daarover vertelde hij in het NPO Radio 1-programma De Perstribune.

Schommelingen in hormonen

Hij sprak over de tol die hij moest betalen voor zijn sport. Zijn vetpercentage was extreem laag en lag onder de 5 procent. Volgens Clement zorgde zijn magere lichaam voor flinke schommelingen in zijn hormoonhuishouding.

“En je weet wat hormonale schommelingen kunnen doen met je humeur. Dat is voor een wielrenner niet anders. Als je 15 jaar hormonaal onder druk leeft dan ben je een ander persoon.”

Laag vetpercentage

Maarten Tjallingii is oud-wielrenner en oud-ploeggenoot van Clement. “Ik herken wat Stef schetst. Wel in mindere mate. Voor hem is het langdurig geweest, voor mij niet. Ik kwam erachter dat ik iets minder goed laag kon gaan met mijn vetpercentage, omdat ik ook wat zwaarder ben.”

“Ik kon niet lager dan 8 procent, en dat is met 80 kilo natuurlijk al erg laag, dat besef ik me goed. Dat was de grens. Anders wist ik dat ik mijn herstelvermogen kwijt was. Ik kan me goed voorstellen dat als je te lang op een laag vetpercentage zit dat je dan ook je hormonale systeem naar de knoppen helpt”, zegt Tjallingii.

‘Kans op depressie en verminderde motivatie’

Leidt een laag vetpercentage van 5 procent inderdaad tot hormoonschommelingen en een somber humeur? Volgens Herman IJzerman, bewegingswetenschapper bij Kenniscentrum Sport, kun je die twee aspecten wel met elkaar verbinden.

“Door de combinatie van hard trainen en een extreem laag vetpercentage zal bij mannen de testosteronspiegel verstoord raken. Hierdoor zal bijvoorbeeld het libido afnemen, maar er is ook kans op een depressie en een verminderde motivatie. Dus dat het humeur hieronder lijdt is vanzelfsprekend.”

Laag testosterongehalte

Bij Andros Clinics kunnen mannen terecht als ze last hebben van een verstoorde huishouding. Herman Leliefeld behandelt deze mensen en luistert met enige nuance naar de uitspraak van Clement.

“Daar moet ik een subtiel antwoord op geven. Het komt voor bij topsporters die extreem veel sporten, vaak marathons lopen en minimaal drie keer per week op de fiets zitten. Dat lijdt tot een laag testosterongehalte. Dat is nooit één op één, maar het komt voor. Het is niet zo dat een laag vetgehalte an sich een laag testosteron gehalte tot gevolg heeft, maar het is wel zo dat topsport gepaard gaat met een laag vetgehalte”, zegt Leliefeld.

Lees verder over testosterontekort

Vicieuze cirkel

Topsport kan een stressvolle aangelegenheid zijn. Wie dan ook nog eens lichamelijk weinig reserves heeft, kan vervallen in een sombere stemming.

“Het humeur zal ook verslechteren, omdat er sprake is van een lage energie-inname en die lage energie-inname is noodzakelijk voor het behoud van een laag vetpercentage”, zegt IJzerman. Op deze manier lijkt er sprake van een vicieuze cirkel.

Bron: NPO Radio 1