Niet direct ingrijpen bij prostaatkanker geeft geen stress

Mannen met een niet levensbedreigende vorm van prostaatkanker ervaren geen angst of stress als zij kiezen voor actief afwachtend beleid. Zij laten zich regelmatig controleren door hun behandeld arts in plaats van dat zij zich direct laten opereren of bestralen met nadelige bijwerkingen tot gevolg. Dat blijkt uit het proefschrift van Lionne Venderbos van het Erasmus MC waarop zij woensdag 2 december 2015 promoveert.

Prostaatkanker komt veel voor bij mannen boven de 55 jaar. Bij actief afwachtend beleid kiezen mannen ervoor zich niet direct te laten opereren of bestralen na de diagnose prostaatkanker, maar zich regelmatig te laten controleren. Mannen die een niet agressieve, traag groeiende tumor in de prostaat hebben en dus weinig risico lopen, hoeven niet behandeld te worden. Zo worden onnodige behandelingen voorkomen en ook de nadelige bijwerkingen van deze ingrepen zoals incontinentie of impotentie.

Als de ziekte verergert, krijgen deze mannen het advies om zich alsnog te laten behandelen. “Uit mijn proefschrift blijkt dat de mannen die dit beleid enige tijd volgen geen angst of stress van deze keuze ondervinden. Terwijl het begrijpelijk zou zijn als dit wel zo is. Want zij leven in de wetenschap dat zij prostaatkanker hebben, die nog niet wordt behandeld”, zegt promovendus Lionne Venderbos van de afdeling Urologie van het Erasmus MC.

Venderbos onderzocht bij 130 Nederlandse mannen in hoeverre zij angst of stress ondervonden als gevolg van dit beleid. Bijvoorbeeld omdat zij steeds opnieuw moeten afwachten of de uitslagen van controles nog gunstig zijn. Deze mannen vulden vragenlijsten in bij de start van het actief afwachtend beleid en na 9 maanden en 18 maanden na de diagnose. Venderbos: “Opvallend is dat de meeste mannen zowel bij de start als bij de laatste meting weinig stress ervoeren. Ook waren zij na 18 maanden minder ongerust over een mogelijke verergering van de ziekte dan bij de start van het onderzoek. Zij gaven aan vertrouwen te hebben in het beleid. Uiteindelijk besloot 5 procent van de patiënten over te gaan tot een actieve behandeling uit angst voor de ziekte.”

De promovendus vergeleek voor haar onderzoek ook de kwaliteit van leven van mannen die 5 jaar het actief afwachtend beleid volgden met mannen zonder prostaatkanker en mannen die 5 tot 10 jaar geleden een chirurgische verwijdering van de prostaat of bestraling ondergingen. Hieruit blijkt dat de kwaliteit van leven van de mannen die actief afwachten bijna gelijk is aan die van mannen zonder prostaatkanker, want er zijn vrijwel geen verschillen in het fysiek welbevinden. Daarnaast hebben deze mannen minder last van incontinentie en functioneren zij seksueel beter dan de mannen die zich lieten opereren of bestralen. Venderbos: “Deze unieke lange termijn resultaten bevestigen onze eerdere bevindingen op de korte termijn.”

Venderbos maakte gebruik van gegevens van de internationale Prostate cancer Research International: Active Surveillance (PRIAS) en European Randomized study of Screening for Prostate Cancer (ERSPC) studie.

Lees meer over Active Surveillance