Nieuwe studie naar inzet MRI bij prostaatkankerscreening

Onlangs werden de resultaten gepubliceerd van een Zweedse studie naar de inzet van MRI bij het opsporen van prostaatkanker. Professor Jelle Barentsz geeft toelichting op dit GÖTEBORG-2 onderzoek.

De effectiviteit van MRI-gerichte biopsie in vergelijking met systematische biopsie bij prostaatkankerscreening werd onderzocht in de studie, “Results after Four Years of Screening for Prostate Cancer with PSA and MRI” door Jonas Hugosson et al., gepubliceerd in het New England Journal of Medicine [1].

MRI gerichte biopsie vs systematische biopsie

Het GÖTEBORG-2 onderzoek was een bevolkingsonderzoek onder mannen van 50-60 jaar. Mannen met een verhoogd PSA-gehalte (≥3 ng/ml) ondergingen een MRI-scan. Deelnemers werden willekeurig ingedeeld in twee groepen:

1. Een MRI-gerichte biopsiegroep, dat is alleen (een gerichte) biopsie bij verdachte MRI-bevindingen.
2. Of een systematische biopsiegroep, altijd (ongerichte) biopsie ongeacht MRI-resultaten.

Deze laatste groep, dus die niet MRI gericht werd gebiopteerd, is te vergelijken met de grote Europese ERSPC Screeningstudie die 20 jaar geleden werd uitgevoerd. Ook deze studie gebruikte alleen ongerichte biopten.

Evenveel agressieve prostaatkanker ontdekt

Na bijna 4 jaar onderzoek bleek dat met beide methoden evenveel gevaarlijke (klinisch significante) prostaatkankers werden gevonden.

Het gebruik van MRI-scans kan dus inderdaad helpen om ernstige kankers vroeg op te sporen. Dit sluit aan bij de resultaten van de ERSPC-studie, die heeft aangetoond dat gerichte screening kan leiden tot een vermindering van zowel het aantal mannen dat ziek wordt als het aantal dat overlijdt aan prostaatkanker.

Door deze aanpak kunnen waarschijnlijk minder mannen last krijgen van of overlijden aan prostaatkanker, terwijl ook onnodige biopten of behandelingen worden vermeden (zie hieronder).

Minder vaak biopsie nodig bij MRI: -59%

Het gebruik van de MRI-gerichte methode verminderde de noodzaak voor biopsie aanzienlijk. In de eerste screeningsronde was het risico op een biopsie-indicatie 59% lager in de MRI-gerichte groep. Bij herhaalde screening was dit verschil nog groter (74%).

Sommige prostaatkanker beter niet ontdekken

Prostaatkankers die niet behandeld hoeven te worden omdat ze klinisch onbeduidend zijn, kunnen beter ook niet ontdekt worden. Ook hierbij hielp de MRI. Met de MRI-gerichte aanpak bleek het risico 57% lager op het ontdekken van deze klinisch onbeduidende kankers (ISUP-graad 1). Ook hier was verschil groter bij herhaalde screeningsrondes (75% lager risico). Tenslotte, was de therapietrouw voor biopsie hoger in de MRI-gerichte groep, waarschijnlijk omdat mannen met negatieve MRI-resultaten hun kankerrisico als lager inschatten.

Het aantal klinisch significante kankers dat werd ontdekt was laag in beide groepen (15 in de MRI-gerichte groep vs. 23 in de systematische groep). De meeste van deze kankers werden ontdekt bij de eerste screening of bij mannen met een laag PSA-gehalte bij de vorige screening. Mogelijk heeft dit lage aantal te maken met de vrij jonge leeftijd waarop de mannen gescreend werden (50-60 jaar).

Hoge kwaliteit MRI-scans essentieel

Deze resultaten suggereren dat de risico gewogen screening op basis van PSA en MRI de overdiagnose vermindert t.o.v. de systematische biopsie, zonder dat het risico op het missen van belangrijke kankers toeneemt. De onderzoekers benadrukken wel dat een hoge kwaliteit MRI-scans essentieel zijn voor deze aanpak.

Sterke punten van deze studie zijn de bevolking gebaseerde opzet, het gerandomiseerde ontwerp en de nauwkeurige follow-up. Beperkingen zijn onder andere de beperkte leeftijdsgroep (tot 60 jaar), de single-center opzet en de ondervertegenwoordiging van niet-blanke mannen.

Aanpassing richtlijn aanbevolen door onderzoekers

Concluderend, laat het Zweedse onderzoek zien dat een slimmere manier van prostaatkankerscreening veel voordelen heeft. Deze methode gebruikt zowel PSA-tests als MRI-scans. Er worden veel minder onschuldige prostaatkankers ontdekt, die geen behandeling nodig hebben. Tegelijkertijd worden evenveel gevaarlijke prostaatkankers gevonden als bij de oude methode.

Wel zijn er nog een paar uitdagingen. Er zijn niet overal voldoende MRI-scanners beschikbaar, en soms is de kwaliteit van de MRI-scans niet goed genoeg.

Toch is deze nieuwe aanpak een grote verbetering vergeleken met het alleen gebruiken van PSA-tests. Het helpt om onnodige behandelingen te voorkomen en toch de gevaarlijke kankers op tijd te vinden. De onderzoekers vinden daarom dat er voldoende bewijs is om in Zweden deze nieuwe screeningsmethode te gaan gebruiken.

Lees meer over prostaatkanker

Referentie:
1. Jonas Hugosson, Rebecka Arnsrud Godtman, Jonas Wallstrom, et al. Results after Four Years of Screening for Prostate Cancer with PSA and MRI. NEJM, 2024, 391:12; p1083-1095.