Prostaatkanker opgenomen in Europe’s Beating Cancer Plan
17 februari 2021
Prof.dr. Frans Debruyne
De Europese Commissie heeft recent het Europees plan gepubliceerd om de komende jaren Europawijd kanker te bestrijden. Het is een zeer omvangrijk plan met acties en programma’s en een totale investering van 4.000.000.000, dus 4 miljard euro. Er zijn vier pijlers in dit programma. Een belangrijke pijler is vroege detectie en screening van diverse kwaadaardige aandoeningen. En bij die kwaadaardige aandoeningen wordt naast long- en darmkanker ook, en met name, prostaatkanker genoemd.
Dit is goed en belangrijk nieuws. Vroegdetectie en screening van prostaatkanker was tot op heden in Europa en in alle Europese landen niet echt aan de orde. Dit was mede te wijten aan het gebrek aan voldoende gevoelige screenings middelen.
PSA, een prostaatkankermerkstof
De laatste decennia was alleen PSA, een prostaatkankermerkstof, voor handen om prostaatkanker vroeg op te sporen. Maar de gevoeligheid van PSA is te laag en te weinig specifiek. Hierdoor bestond het gevaar voor overdiagnose en overbehandeling, en ook de daaruit voortvloeiende kosten.
Overdiagnose en overbehandeling voorkomen
Overdiagnose betekent het ontdekken van prostaatkankers die er niet toe doen omdat ze niet agressief en daarmee ongevaarlijk zijn. Overbehandeling betekent het toch behandelen met chirurgie of bestraling van deze prostaatkankers die er niet toe doen. Het is dus beter om deze niet gevaarlijke kankers niet op te sporen en te ontdekken, zodat ze ook niet nodeloos behandeld worden.
Ook voorkomen dat agressievere prostaatkankers worden gemist
Maar zonder vroegdiagnostiek worden agressievere prostaatkankers die er wel toe doen ook gemist. Deze kankers worden nog dikwijls veel te laat ontdekt. Dit blijkt ook uit het feit dat de sterfte door prostaatkanker in Nederland niet daalt, en ook in de meeste andere Europese landen niet. Dit is in tegenstelling tot vele andere kankers zoals longkanker, borstkanker en sinds kort ook darmkanker. Voor de meeste van deze kwaadaardige aandoeningen zijn er wel al vroeg detectie programma’s in werking. Bij prostaatkanker is er dus nog steeds sprake van onderdiagnose. En dat is niet meer nodig.
Vroegdiagnostiek zonder overbehandeling is nu mogelijk
Urologen hebben een cruciale rol in de diagnose van prostaatkanker. Tegenwoordig hebben zij de middelen om vroegdiagnostiek uit te voeren zonder overdiagnose en overbehandeling. Dit komt door de beschikbaarheid van de prostaat MRI, risicocalculator’s, genetische markers en andere diagnostische parameters samen met verbeterde weefselafname met gerichte fusie biopsieën van de prostaat.
Als deze mogelijkheden op de juiste wijze worden toegepast, kan hieruit een programma worden ontwikkeld voor een zogenoemde ”intelligent screening” van prostaatkanker. De EAU (European Association of Urology) heeft in januari een dergelijk programma gepubliceerd. De door Andros internationaal gepresenteerde uitkomsten en ervaringen met precisiediagnostiek zijn hierbij ook behulpzaam geweest.
Sterfte door prostaatkanker straks wel omlaag?
Nu deze benadering ook de Europese Commissie heeft bereikt, hebben beleidsmakers aldaar (intelligent) screening van prostaatkanker in hun kanker bestrijdingsprogramma opgenomen. Dit geeft extra hoop om de sterfte door prostaatkanker in de toekomst wel te kunnen verlagen.
Auteur: Prof.dr. Frans Debruyne is uroloog en oprichter van Andros. Eerder werd urologie van Radboudumc onder zijn leiding wereldwijd gerenommeerd.
Laatste update: 17 februari 2021