PSA en prostaatkanker screening

De discussie over de rol van PSA voor de vroege detectie van prostaatkanker blijft levendig. Daar waar de PSA bepaling in eerste instantie is aanbevolen om vroegtijdig prostaatkanker op te sporen (1990-2000), werd de waarde van de test toch door de Preventive Task Force Agency in 2008 in de V.S. betwijfeld en werd PSA-screening afgeraden.

De afgelopen 10 jaar werd er echter weer een stijging gezien van prostaatkanker mortaliteit. In 2014 werd het advies gewijzigd. Er werd aangeraden om, na goede patiënten informatie over de voor- en nadelen, mannen rond de leeftijd van 50 jaar één maal op PSA te testen. Dit was ook al eerder door de EAU (European Association of Urology) geadviseerd. Momenteel is dit de standaardpraktijk in veel landen. Het is overigens ook de benadering die door Andros al langer wordt toegepast.

In 2018 verscheen in de Journal of The American Medical Association (JAMA), toch niet het eerste de beste wetenschappelijk tijdschrift, een artikel waarin de waarde van PSA voor vroege detectie van significant prostaatkanker opnieuw ter discussie wordt gesteld.

In deze studie, waarin ongeveer 400.000 mannen in de leeftijd van 50-69 jaar waren ingesloten, werd vastgesteld dat mannen die een eenmalige PSA-screening ondergingen weliswaar een hogere detectie van prostaatkanker hadden, maar dat vergeleken met mannen die niet werden gescreend de mortaliteit aan prostaatkanker in beide groepen volledig gelijk was.

De conclusie was dan ook dat “PSA alleen” niet in staat is de agressieve prostaatcarcinomen op te sporen. Ook leidt deze PSA bepaling tot mogelijke overdiagnose, die bij de patiënt zelf veel onzekerheid en angst kan veroorzaken. Los van de complicaties van de naar aanleiding van een verhoogd PSA uitgevoerd (al of niet) negatieve biopsieën.

De studie werd in Engeland in meer dan 600 huisartsenpraktijken uitgevoerd onder leiding van prof. Richard Martin. Zijn conclusie was dan ook: ”Onze grote studie heeft licht geworpen op het steeds weer ter discussie stellen van PSA-screening. Wij hebben vastgesteld dat het aanbieden van een simpele PSA-test aan mannen zonder symptomen van prostaatkanker geen levens redt na een gemiddelde follow-up van 10 jaar”.

Het debat is echter nog niet gesloten. Bij PSA-verhoging zijn er andere mogelijkheden van precisiediagnostiek voorhanden (MRI, moleculaire testen) die veel beter duidelijk kunnen maken of er sprake zou kunnen zijn van een agressieve prostaattumor en of daarom een biopsie noodzakelijk is. Deze precisiediagnostiek wordt nu juist bij Andros aanbevolen en aangeboden.

Lees verder over prostaatkanker precisiediagnostiek