Uroloog niet of pas laat bezocht door veel patienten

Er heerst nog een groot taboe rond urologische problemen. Veel patiënten gaan daardoor niet of pas laat naar de dokter.

Jeannette Verkerk en Anneke Meerkerk, resp. voorzitter en bestuurslid van de beroepsvereniging V&VN Urologieverpleegkundigen (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland), vertellen over de behandelmogelijkheden. Urologie is het specialisme dat zich bezighoudt met de urinewegen (nieren, blaas, plasbuis), de mannelijke geslachtsorganen (penis, prostaat, zaadballen) en vruchtbaarheid bij mannen. De meeste ziekten en aandoeningen in deze organen worden behandeld door de uroloog.

Meest voorkomende problemen

De meest voorkomende urologische problemen zijn incontinentie, plasklachten, erectiestoornissen en prostaatkanker. Prostaatkanker is bij mannen de meest voorkomende vorm van kanker. Deze ziekte wordt vaak ontdekt als mannen bij de huisarts de PSA-waarde (Prostaat Specifiek Antigeen) in het bloed laten bepalen. Deze vorm van kanker groeit vaak langzaam en geeft meestal geen klachten.

Incontinentie komt veel voor en kent verschillende vormen. De oorzaak kan een bepaalde ziekte zijn, zoals diabetes, MS of de behandeling van prostaatkanker.

Een aandoening die vooral bij vrouwen wordt gezien, is het blaaspijnsyndroom. Dat is pijnlijk en geeft snel een ‘volle blaas gevoel’.

Mannen kunnen last hebben van erectiestoornissen (erectiele dysfunctie). Dat heeft verschillende oorzaken, bijvoorbeeld verwijdering van de prostaat of een andere ziekte (hart- en vaatziekten, diabetes).

Behandelingen

Er komen steeds meer mogelijkheden om urologische aandoeningen te behandelen. Voor mannen met prostaatkanker zijn een operatie, inwendige- of uitwendige bestraling, verschillende vormen van hormonale therapie en chemotherapie beschikbaar. Bij bepaalde vormen is het zelfs mogelijk om (nog) niet te behandelen. De patiënt wordt dan ook niet geconfronteerd met de complicaties van een behandeling.

Daarnaast zijn er experimentele behandelingen zoals het bevriezen van de prostaat (cryotherapie) of het ‘verhitten’ met gericht ultrageluid om het kankerweefsel te doden. De operatieve verwijdering van de prostaat wordt tegenwoordig vrijwel altijd via een ‘kijkoperatie’ gedaan. Dat is minder ingrijpend voor de patiënt en geeft sneller herstel.

Incontinentie bestaat in verschillende vormen, met ook verschillende behandelmethoden. Het kan onder meer een gevolg zijn van verhoogde druk op de bekkenbodemspieren (stressincontinentie). Deze spieren zijn dan te zwak om het ophouden van de urine goed te ondersteunen. De patiënt kan druppels of scheutjes urine verliezen bij bijvoorbeeld hoesten, niezen of hardlopen. Een andere, veelvoorkomende vorm is urge-incontinentie. Hierbij kan bij veel aandrang de plas niet worden opgehouden.

Incontinentie is vaak te behandelen met een operatie of medicijnen. De patiënt kan bij de continentieverpleegkundige terecht voor het juiste incontinentiemateriaal. Helaas gaan veel patiënten, vanwege het grote taboe, niet naar de huisarts en komen zij niet tijdig bij de uroloog terecht. Patiënten blijven zelf tobben met incontinentiemateriaal dat niet optimaal voor hen geschikt is.

Ook de overactieve blaas en het blaaspijnsyndroom zijn zeer vervelende en soms zelfs invaliderende aandoeningen, met veel invloed op het sociale leven van de patiënt. Behandeling kan met medicatie, blaasspoelingen en ook door middel van botox in de blaas.

Taboe op urologie

Niet iedereen gaat met dit soort klachten of aandoeningen direct naar de dokter. Veel mensen vinden problemen aan de urinewegen, vooral urineverlies, plasproblemen en erectiestoornissen, een lastig onderwerp om over te praten. Maar tegelijk zijn het lichamelijke gebreken die onzekerheid en ongemak veroorzaken.

Als mensen hierover niet durven of willen praten, worden de problemen niet behandeld en kan sociaal isolement ontstaan. Men schaamt zich voor de problemen en zoekt zelf naar oplossingen die niet optimaal zijn.

Het is belangrijk om het taboe rond urologische aandoeningen te doorbreken. Want vaak kan de dokter de klachten heel goed behandelen. Als mensen er niet over durven praten, dan blijft het een taboe.

Auteur: Kees Vermeer