‘s Nachts vaak plassen bij mannen

’s Nachts vaak plassen, wat kan ik doen? Ik ben een man van 60 en merk dat ik steeds vaker moet plassen in de nacht. Meestal moet ik er wel 3 of 4 keer per nacht uit. Wat kan ik doen tegen deze gebroken nachten? Heeft u ook leefstijl advies voor mij?’ Deze vragen ontvingen we van een van onze lezers.

Vaak plassen in de nacht bij mannen komt vaak doordat de blaas reageert op een vergrote prostaat en een verhoogde activiteit vertoont. Maar er zijn ook andere mogelijke oorzaken. Wat doet de uroloog? En welke tips heeft hij? Dr. Paul Kil, uroloog en medisch directeur van Andros Clinics, geeft uitleg.

• Wat is te vaak, wat is normaal?
• Mogelijke oorzaken
• Tips voor de avond en nacht
• Behandelingen

Dr. Kil legt uit: ‘Als mannen te vaak wakker worden omdat ze moeten plassen, gaan we altijd na waar ze precies last van hebben en wat de reden is waarom ze hulp zoeken. We maken onderscheid tussen nycturie en nachtelijke polyurie.

Nycturie betekent dat u vaak moet plassen in de nacht. Bij nachtelijke polyurie plast u ’s nachts meer dan een derde van de totale hoeveelheid urine die uw lichaam in 24 uur produceert. Dat heeft vaker te maken met de werking van het hart en de nieren dan met een vergrote prostaat.’

Probleem met plassen of met slapen?

‘Als mannen vaak plassen in de nacht, gaan we altijd eerst na:
• Wordt u wakker en gaat u dan plassen?
• Wordt u wakker omdat u moet plassen?

Er zijn namelijk ook veel mannen die slecht slapen en uit gewoonte er dan even uit gaan om te plassen. Dan is er een slaapprobleem en niet per se een urologisch probleem’ aldus dr. Kil.

Wat is te vaak plassen ’s nachts? Hoe vaak is normaal?

Hoe vaak plassen in de nacht is normaal? Een keer plassen is normaal en 2 keer is meestal ook nog acceptabel. Te vaak plassen is het moment waarop de man aangeeft dat hij zo vaak moet plassen dat het ten koste gaat van zijn nachtrust en daar last van heeft. Paul Kil vertelt: ‘Als  een man 3 of 4 keer wakker wordt omdat hij moet plassen, dan is hij de volgende dag niet uitgerust. Zeker als hij nog werkt.’

Hoeveel urine?

Naast hoe vaak er wordt geplast, kijken we ook hoeveel er wordt geplast. Hoe groot zijn de porties die in de nacht geplast worden? Daarom vragen we mannen om het plasdagboek oftewel de mictielijst in te vullen. Soms blijkt uit het plasdagboek dat mannen in de nacht evenveel of zelfs meer plassen dan overdag.

Normaal gesproken zou u in de nacht minder moeten plassen dan overdag. Daar zorgt het antidiuretisch hormoon (ADH) voor.

Antidiuretisch hormoon (ADH)

Het antidiuretisch hormoon (ADH) regelt de hoeveelheid urine en de concentratie daarvan. ADH zorgt er dus voor dat u overdag meer plast dan ’s nachts. Dat zien we bijvoorbeeld als iemand vliegt naar een land met een tijdsverschil. Dan kan het ADH zich niet snel genoeg aanpassen aan de nieuwe tijd en moet men opeens in de nacht veel vaker plassen.

Vergrote prostaat is vaak oorzaak bij mannen

Veel plassen in de nacht komt bij mannen vaak door een overactieve blaas ten gevolge van een vergrote prostaat.

De prostaat groeit bij het ouder worden. Soms duwt de vergrote prostaat tegen de plasbuis of de blaas. Dat kan problemen met het plassen geven. Zowel door de druk op de plasbuis als door een overactieve blaas. Meestal hebben deze mannen zowel ’s nachts als overdag problemen met plassen. Maar van het steeds weer moeten plassen in de nacht hebben ze meer last, omdat ze zo moe worden van de gebroken nachten.

Bij een vergrote prostaat checken we of de man zijn blaas wel goed leeg kan plassen. Als de blaas niet helemaal leeg is, dan is de blaas uiteraard ook weer sneller gevuld en moet de man vaak plassen.

Verkeerde gewoontes

Te vaak moeten plassen in de nacht kan ook door verkeerde drinkgewoontes in de avond komen. Dan drinken mannen bijvoorbeeld om 19 uur een kopje thee, een koffie om 20 uur, wat fris later op de avond en nog een biertje voor het slapen gaan. In dit voorbeeld wordt er teveel gedronken, te laat gedronken én de verkeerde drank gekozen.

Andere oorzaken bij vaak plassen in de nacht

Naast de vergrote prostaat zijn er ook andere mogelijke oorzaken voor veel plassen in de nacht. Zoals een blaasontsteking, neurologische ziekten zoals Parkinson of MS, plaspillen, hartproblemen en stress.

Plaspillen

Een andere oorzaak kan zijn dat mannen niet weten dat ze hun plaspillen, pillen tegen een hoge bloeddruk, beter ‘s ochtends kunnen innemen. Als ze de pillen te laat innemen wordt het plassen in de nacht gestimuleerd.

Hartproblemen

Veel urine productie in de nacht kan samenhangen met hartproblemen. Sommige mannen plassen ’s nachts meer uit dan overdag. Dat kan komen omdat ze overdag vocht vasthouden en dat ’s nachts uitplassen. De verminderde pompwerking van het hart kan de oorzaak zijn dat ze overdag vocht vasthouden. Dan vragen we of de man hartproblemen heeft. Of last van dikke enkels, wat wijst op een verstoorde vochthuishouding.

Stress

Ook het brein speelt een rol. Iemand die zich gespannen voelt of stress ervaart moet vaker plassen. Net als dat je zenuwachtig bent voor een presentatie en dan nog even snel moet plassen.

Tips voor de avond en de nacht

Zowel de huisarts als de uroloog zal altijd advies geven over leefstijl bij veel plassen. Dr. Paul Kil: ‘Zeker bij veel plassen in de nacht, is het belangrijk om bewust te zijn van uw gedrag in de avond: drink niet te laat, niet te veel en let op wat u drinkt. En neem de tijd om goed leeg te plassen voor u naar bed gaat.’

Niet te veel en niet te laat drinken

Drink niet te veel in de avond. En drink in ieder geval 2 uur voordat u gaat slapen niets meer.

Drink geen alcohol, cafeïne of ‘prik’

Ook zijn er dranken waardoor u vaker moet plassen. Alcohol en koffie zijn het slechtst. Alcohol drinken in de avond heeft een dubbel negatief effect. Alcohol zorgt ervoor dat u lichter slaapt. En het zorgt voor een prikkeling van de blaas.

Ook koffie kan deze effecten hebben. Zwarte thee heeft dit effect in mindere mate. Thee zonder cafeïne kan wel, zoals rooibos of kruidenthee.

Frisdranken zoals o.a. cola en bruisend bronwater raden we ook af omdat koolzuurhoudende dranken de blaas kunnen prikkelen.

Behandeling van vaak plassen in de nacht

Het behandelen van veel plassen in de nacht begint met het opsporen van oorzaken en deze op te lossen. Eerst met leefstijl aanpassingen, maar soms zijn ook medicijnen nodig. Bijvoorbeeld alfablokkers om beter te kunnen plassen. Mogelijk aangevuld met medicijnen om de blaas rustiger te maken.

Als het plassen overdag geen problemen geeft en het vaak moeten plassen alleen in de nacht optreedt, dan is er ook een medicijn dat er voor zorgt dat het lichaam in de nacht minder urine produceert. Minrin, Desmopressine, lijkt op het hormoon ADH en regelt hoeveel urine wordt geproduceerd. Kinderen gebruiken deze medicatie ook bij bedplassen.

De uroloog bekijkt samen met u of het plassen in de nacht verbeterd door de behandeling. Onder andere door na enige tijd nogmaals het plasdagboek in te vullen.

Meer over prostaatklachten

Verder lezen over vergrote prostaat

Zelftest: hoe erg zijn mijn plasklachten?